İcra hukuku; kişilerin, bankaların, şirketlerin çek, senet, poliçe, kredi vb. Nedenlerden kaynaklanan alacaklarının kanun yoluyla tahsil edilmesini sağlayan hukuk dalıdır. Kısaca icra hukuku borçlu kişilerin ya da şirketlerin borçlarını rızaları ile ödememesi durumunda devlet organları (icra dairesi) aracılığı ile haciz baskısı kurularak alacağın tahsil edilmesidir. Alacak borç ilişkisi birden fazla nedenden kaynaklanmış olabilir. İcra hukukuna konu alacaklara çek, senet, poliçe, fatura, kredi, kredi kartı, ipotek, nafaka alacakları örnek olarak gösterilebilir.
İcra hukuku genel anlamda para tahsili olarak ifade edilse de; icra hukuku taşınmazların tahliyesi ve teslimi, taşınır teslimi, bir işin yapılması veya yapılmaması, irtifak hakkına ilişkin ilamların icrası, çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişkinin kurulması gibi konuları da kapsamaktadır.
Haciz Yolları
İlamlı İcra İlamsız İcra Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu Rehnin Paraya Çevrilmesi Yolu İle Takip İhtiyati Haciz
İlamlı Takip
İlamlı icra takibi; eda hükmü (bir işin yapılması, yapılmaması, paranın ödenmesine ilişkin) içeren mahkeme kararlarının icraya konulması olarak ifade edilebilir. İlamlı icra takibi yoluna başvurmak istediğimizde elimizde mutlaka mahkeme kararı ya da kanunların ilam niteliğinde saydığı belgeler olmalıdır.
Konu ile ilgili olarak İcra İflas Kanununun 'İlam mahiyetini haiz belgeler' başlıklı 38. Maddesinde: ''Mahkeme huzurunda yapılan sulhlar, kabuller ve para borcu ikrarını havi re'sen tanzim edilen noter senetleri, istinaf ve temyiz kefaletnameleri ile icra dairesindeki kefaletler, ilamların icrası hakkındaki hükümlere tabidir. Bu maddedeki icra kefaletleri müteselsil kefalet hükmündedir.(1)'' denilmektedir.
Bu anlamda yukarıdaki kanun maddesinde belirtilmiş olan belgelerin bulunması halinde söz konusu belgeler icra hukuku anlamında ilam niteliğinde sayıldığından; icra hukukundaki karşılığı olan ilamlı icra takibine konu edilebileceklerdir.
İlamsız Takip
İlamsız icra takibi; alacaklının, alacağını herhangi bir belgeye dayandırmadan borçlu taraftan tahsil edebileceği bir takip türüdür. Alacaklı kişi, alacağının tahsili için alacak miktarı ve varsa alacağın dayandığı evrak türü fark etmeksizin ilamsız icra takip yoluna başvurma hakkına sahiptir. İcra Hukukunda ilamsız icra takibine konu edilebilecek olan belge olarak sözleşmeler ve faturalar örnek olarak gösterilebilir. Örnek olarak söz konusu evrak türleri belirtilmiş olsa da icra takibine konu edilebilirliği açısından salt evrak olmasına gerek olmayıp; söz konusu evraklar yalnızca alacağınızı ispat edebilme açısından öneme sahiptir.
Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu
İcra Hukukunda Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu ile takip yapılabilmesi için alacaklı olan kişi elinde kambiyo vasfı taşıyan bir belgenin olması gerekmektedir. Kambiyo Senetleri kanunda sayılmıştır. Buna göre bir belgenin Kambiyo Senedi sayılabilmesi için o belgenin çek, poliçe ve bono olması gerekmektedir. Anılan belgelerin bulunması halinde Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu ile icra takibi yapılarak alacak tahsil edilebilmektedir.
Rehnin Paraya Çevrilmesi Yolu İle Takip
İcra hukukunda Rehnin Paraya Çevrilmesi Yolu İle Takip, rehin ile temin edilmiş olan para alacaklarının cebri icra yolu ile tahsili anlamına gelmektedir.
İhtiyati Haciz
İhtiyati haciz borçlunun mal kaçırmasını engellemek amacıyla mahkeme kararına dayalı olarak ve paranın ödenmesini garanti altına almak amacıyla yapılan haciz yoludur. Söz konusu haciz yolunun uygulanabilmesi için mahkeme kararının bulunması ve işbu karar öncesinde mahkeme tarafından belirlenmiş olan belirli bir yüzdelik kısmın mahkeme veznesine teminat olarzk depo edilmesi gerekmektedir.
Yukarıda değinilmiş olan hususlar genel hatları ile kaleme alınmış olup; her somut olay birbirinden farklı özellikler taşıyabileceğinden hak kaybına uğramamanız adına bir hukuk bürosu ile iletişime geçip profesyonel destek almanızı öneririz.